17/12/86
اعتراض به انتخابات غير آزاد
مشاركت، تنها در حوزه‌هايي كه امكان رقابت موثر وجود دارد
" اگر ما مجلس آزاد مستقلي نداشته باشيم که متعلق و منبعث از تمام ملت باشد دير يا زود جمهوري اسلامي مانند سلف خود مشروطيت سلطنتي، با حفظ صورت و عنوان، تبديل به نوعي استبداد و نظام طاغوتي متكي به استيلاي خارجي خواهد شد. هميشه و در همه جاي دنيا استبداد از روزي شروع شده است که يک شاه، يک خاندان، يک طبقه و حتي يک مکتب خواسته است، ولو با حسن نيت و به قصد خدمت، خود را يگانه مالک، يگانه مسوول و يگانه مأمور بر سايرين تصور و بر جامعه تحميل نموده، وقعي به رضايت و رأي مردم ننهند. در حالي که مجلس‌هاي شوراي واقعي و آزادي‌هاي اجتماعي آخرين و بلکه يگانه سنگرهاي استقلال کشورها و ضامن بقا و سعادت ملت‌ها هستند"
(برگرفته از نطق پيش از دستور شادروان مهندس بازرگان
در مجلس اول، به تاريخ20/5/1362)
هم‌ميهنان عزيز
انتخابات مجلس هشتم شوراي اسلامي در شرايطي پيش روي ملت و فعالان عرصه‌ي سياست ايران قرار دارد كه جريان حاكم با رد گسترده‌ي صلاحيت نامزدهاي نمايندگي، عملا انتخاباتی غیرآزاد و غیر رقابتی را به نمایش گذاشته است. رد صلاحيت نزديك به 2200 نفر از كانديداهاي مستقل و وابسته به احزاب سياسي اصلاح‌طلب، حاوي پيامي روشن از سوي جريان حاكم بود، مبني بر آن كه اراده‌ي اين جريان در راستاي تعطيل جنبش اصلاح‌طلبي و مطالبات آزادي‌خواهانه‌ي ملت شريف ايران قرار گرفته است.
نكته‌ي قابل تامل در رد گسترده صلاحيت‌ها آن است که صلاحیت قريب به اتفاق نامزدهاي شاخص و داراي سوابق روشن، از جمله برخي از وزيران پيشين، نمايندگان مجلس، استانداران ونيز نامزدهاي حزب جبهه‌ي مشاركت ايران اسلامي، سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي و نهضت آزادي ايران رد شده است. این خود نشان از برنامه از پيش طراحي شده اي دارد كه نه تنها با نهضت آزادي ايران، به مثابه‌ي يك حزب، بلكه با اصل تحزب و جنبش ملي آزادي خواهي ايران، سر دشمني دارد و اين بار به پشتوانه‌ي قدرت مبتني بر مثلث نظامي- مالي - امنيتي بدون هرگونه تعارفي، به حذف رقيبان پرداخته است.
عملكرد نهضت آزادي ايران پس از انقلاب اسلامي نشان از آن دارد كه راهبرد اصلي اين حزب برای حضور در عرصه ها‌ي انتخابات، « تقویت فرآیند دموکراسی » بوده و از اين رو همواره عرصه انتخابات را فرصتی برای پیگیری این راهبرد قلمداد کرده است. اين حزب ديرپا، با تكيه بر مشي مبارزه‌ي اصلاح‌طلبانه، قانوني و علني، همواره تا حد امکان در عرصه‌ي انتخابات حضور داشته و تا آنجا که ظرفیت دموکراتیک نظام سیاسی و رفتار حاكميت اجازه داده است، این حضور را به « مشارکت در انتخابات » نزدیک کرده است. متاسفانه، در انتخابات پيش رو، این ظرفیت دموکراتیک نسبت به گذشته چنان کاهش يافته است که در تحلیل اولیه امکان هرگونه مشارکت اثر بخش از احزاب دموکراسی‌خواه سلب شده است.
نهضت آزادی ایران حضور و مشاركت در انتخابات گوناگون را حق خود و آحاد ملت ايران بر مي‌شمارد و در عمل نيز علاقه‌منديش به برخورداري از اين حق را بارها نشان داده است. از همين رو، حضورش را درعرصه انتخابات كنوني با نام نویسی نامزد ها رسمیت بخشید و تعدادي از اعضای این حزب در تهران و شهرستانها برای شرکت در انتخابات ثبت نام كردند. البته بديهي است كه نهضت آزادی ایران، همچون سایر گروه‌های سیاسی، شناخت روشني از رفتار شورای نگهبان داشته و رد گسترده صلاحیت‌ها را دور از انتظار نمی‌دانست. اما، این شناخت دلیلی برای خودداري از نام نويسي براي انتخابات نبوده است. نهضت آزادي ايران هیچ‌گاه داوطلبانه حقوقش را ترک نکرده است و چنين باور دارد و می‌داند که پذیرش ظلم از اعمال ظلم بدتر است.
حال، با نگاهی به فرایند پيموده شده در انتخابات كنوني، متوجه می شویم که رفتار حکومت در رد گسترده و بی‌سابقه‌ي صلاحیت نامزدهاي اصلاح‌طلبان و سپس تایید صلاحیت معدودي از چهره‌هاي كم‌تر شناخته شده و غير حزبي کاملا برنامه‌ریزی شده بوده و با اهداف سیاسی خاصي صورت پذيرفته است. متاسفانه، برخلاف کشورهای دموکراتیک، که انتخابات را فرصتی برای بسط دموکراسی و تقویت همبستگی ملی می‌پندارند، تماميت‌خواهان حاكم در جمهوری اسلامی ايران انتخابات را به عنوان فرصتی برای سرکوب و حذف مخالفان و منتقدان تلقی می‌کنند. به اين نكته بايد توجه داشت كه حاكميت تماميت‌خواه، گروه‌های اصلاح‌طلب را در وضعیتی قرار داده است که گزينش هر يك از تاکتیک‌های شرکت يا عدم شرکت، صدمات سیاسی و اجتماعی گوناگونی را متوجه این احزاب خواهد كرد. این تنها بخشی از برنامه چند وجهی برای حذف بنیادین اصلاح‌طلبان از عرصه سیاسی است. درنتیجه، در انتخابات پیش رو، تنها در نظر گرفتن موارد غیررقابتی و غیرآزاد بودن انتخابات در سنجش میزان تقویت فرآیند دموکراسی مفید نيست و بسیاری از « ملاحظات عملی » نیز باید از سوی گروه‌های سیاسی مورد توجه قرار گيرد. تمام این ملاحظات نظری و عملی دررويارويي با برنامه امنیتی و چند وجهی حاكمان تماميت‌خواه باعث شده است که برخی از گروه‌های اصلاح‌طلب با قرار گرفتن در وضعیت «نه شرکت ، نه عدم شرکت» در واقع یک تاکتیک میانه به عنوان « مشارکت محدود » را انتخاب كنند. از نظر این گروه‌ها این گزينه تنها راه گذار از شرايط دشوار كنوني بوده است.
فعالان سیاسی باید در نظر داشته باشند که این انتخابات به همان اندازه چند لايه و پیچیده است که انتخابات پيشين ریاست جمهوری چنین بود. در واقع، انتخابات دور هشتم مجلس شورای اسلامی روی دیگر سکه انتخابات دور نهم ریاست جمهوری است.
به موجب اصول قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران ، مفاد اعلاميه‌ي جهاني حقوق بشر و تعهداتي كه نظام جمهوري اسلامي در عرصه‌ي بين‌المللي پذيرفته است، " مشاركت در انتخابات گوناگون و تلاش براي دستيابي به قدرت سياسي "1 نه تنها از جمله حقوق سياسي و شهروندي آحاد ملت و احزاب و گروه‌هاي سياسي است كه بخشي از حقوق انساني افراد محسوب مي‌شود. سلب اين حقوق از ملت در حكم نقض آزادي‌ها و حاكميت ملت است كه در نهايت به تضعيف حاكميت ملي و استقلال سرزمين ايران منجر خواهد شد. از اين رو، يادآور می شويم كه جمهوري اسلامي نظامي برآمده از انقلاب اصيل و مردمي 1357 است وفقدان دو آرمان آزادي و استقلال آن را در معرض استحاله و بي‌هويتي قرار خواهد داد و هشدار مي‌دهيم كه تماميت‌خواهي بزرگ‌ترين ضربه را بر اين پيكره وارد خواهد كرد.
در حال حاضر، به لحاظ سنجش معیارهای انتخابات آزاد، سالم، رقابتی و عادلانه، نهضت آزادی ایران انتخابات دوره هشتم مجلس را تاسف‌بار ارزیابی مي‌كند. در شرايطي كه امكان عرضه ي ليست‌هاي كامل براي اصلاح‌طلبان دربيشتر حوزه‌ها وجود ندارد و مجموعه‌ي گزارشها، بيان‌گر آن است كه سرنوشت نزديك به دويست كرسي مجلس از پيش تعيين شده است، در حدود شصت حوزه نيز رقابت اصلي بين افرادي از جريان محافظه كارخواهد بود و در برخي از حوزه‌ها صلاحیت چند نامزد اصلاح طلب با هدف شکستن آراي آنان به وسيله خودشان تایید شده است، تنها نمايندگاني به حال مجلس و ملت ايران مفيد خواهند بود كه به سوگندي كه ياد خواهند كرد، پاي‌بند بوده، منش و روشي چون شهيد مدرس، دكتر مصدق و مهندس بازرگان در مجالس پيشين را برگزينند. مشي و عملكرد نمايندگاني نظير زنده‌ياد احمد بورقاني و حجت الاسلام والمسلمين حسين انصاري راد در مجلس ششم آتش اين اميد را پايدار مي‌دارد كه اگرچه مصدق‌ها، مدرس‌ها و بازرگان‌ها از دنيا رفته‌اند، روش اين بزرگان، كه مبتني بر شهامت و تقواي سياسي بود، همچنان در جامعه‌ي ما وجود دارد و مورد انتظار مردم است.
نهضت آزادی ایران، از آنجا که همواره معتقد به فعالیت جمعی و مشارکتی کلیه اصلاح طلبان و دموکراسی خواهان بوده، هرگونه تقابل، خود محوری و تکروی را مایه‌ي شکست جنبش دموکراسی‌خواهی می‌داند، با وجود مشاهده گزارش موارد پر‌شمار نقض آزادی و سلامت انتخابات و غير رقابتی بودن انتخابات مجلس هشتم در بيشتر حوزه‌ها و با توجه به این که به دلیل رد صلاحیت گسترده‌ي اعضای این حزب و عموم اصلاح‌طلبان پيشرو امکان مشاركت و فعالیت انتخاباتی مؤثر از سوی ایشان در سراسر کشور ممکن ومقدور نيست، به مردم عزیز ایران پیشنهاد می‌کند كه به منظور اعتراض به انتخابات فرمايشي، تنها در حوزه‌هايي كه امكان رقابت مؤثر وجود داشته باشد به نامزدهايي رای دهند که می‌توانند با پيروي از روش و منش مدرس‌ها، مصدق‌ها، بازرگان‌ها و سحابی‌ها، شجاعانه به دفاع از حق حاکمیت ملی و حاکمیت ملت ایران پرداخته، آزادی مردمان را به مال و مقام ناچیز دنیا نفروشند.
نهضت آزادي ايران، ضمن تصريح اين كه انتخابات مجلس هشتم از معيارهاي انتخابات آزاد، سالم و رقابتي فاصله‌ي چشم‌گيري دارد، يادآور مي‌شود كه تشكيل مجلسي كه حاصل اين انتخابات باشد ، علاوه بر آن كه نشان از كوتاهي شوراي نگهبان در انجام وظايف قانوني‌آن و عزم اين نهاد در نقض و محدود ساختن هرچه بيشتر حاكميت ملت دارد، نشانگر هژموني و غلبه‌ي بينش " تماميت‌خواهي " است.
نهضت آزادي ايران تنها مشاركت در انتخابات حوزه‌هايي را كه در آن‌ها امكان رقابت مؤثر وجود دارد براي استمرار فرآيند دمكراسي مفيد مي‌داند و در آستانه‌ي سال نو از خداوند عليم و حكيم براي هم ميهنان عزيز صبر و تلاش بيش از پيش در راستاي تحقق حقوق اساسي ملت ايران آرزو مي‌كند. والعاقبه للمتقين.
نهضت آزادي ايران
پانوشت:
نقل مضموني ماده‌ي 21 اعلاميه‌ي جهاني حقوق بشر
اعتراض به انتخابات غير آزاد
مشاركت، تنها در حوزه‌هايي كه امكان رقابت موثر وجود دارد
" اگر ما مجلس آزاد مستقلي نداشته باشيم که متعلق و منبعث از تمام ملت باشد دير يا زود جمهوري اسلامي مانند سلف خود مشروطيت سلطنتي، با حفظ صورت و عنوان، تبديل به نوعي استبداد و نظام طاغوتي متكي به استيلاي خارجي خواهد شد. هميشه و در همه جاي دنيا استبداد از روزي شروع شده است که يک شاه، يک خاندان، يک طبقه و حتي يک مکتب خواسته است، ولو با حسن نيت و به قصد خدمت، خود را يگانه مالک، يگانه مسوول و يگانه مأمور بر سايرين تصور و بر جامعه تحميل نموده، وقعي به رضايت و رأي مردم ننهند. در حالي که مجلس‌هاي شوراي واقعي و آزادي‌هاي اجتماعي آخرين و بلکه يگانه سنگرهاي استقلال کشورها و ضامن بقا و سعادت ملت‌ها هستند"
(برگرفته از نطق پيش از دستور شادروان مهندس بازرگان
در مجلس اول، به تاريخ20/5/1362)
هم‌ميهنان عزيز
انتخابات مجلس هشتم شوراي اسلامي در شرايطي پيش روي ملت و فعالان عرصه‌ي سياست ايران قرار دارد كه جريان حاكم با رد گسترده‌ي صلاحيت نامزدهاي نمايندگي، عملا انتخاباتی غیرآزاد و غیر رقابتی را به نمایش گذاشته است. رد صلاحيت نزديك به 2200 نفر از كانديداهاي مستقل و وابسته به احزاب سياسي اصلاح‌طلب، حاوي پيامي روشن از سوي جريان حاكم بود، مبني بر آن كه اراده‌ي اين جريان در راستاي تعطيل جنبش اصلاح‌طلبي و مطالبات آزادي‌خواهانه‌ي ملت شريف ايران قرار گرفته است.
نكته‌ي قابل تامل در رد گسترده صلاحيت‌ها آن است که صلاحیت قريب به اتفاق نامزدهاي شاخص و داراي سوابق روشن، از جمله برخي از وزيران پيشين، نمايندگان مجلس، استانداران ونيز نامزدهاي حزب جبهه‌ي مشاركت ايران اسلامي، سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي و نهضت آزادي ايران رد شده است. این خود نشان از برنامه از پيش طراحي شده اي دارد كه نه تنها با نهضت آزادي ايران، به مثابه‌ي يك حزب، بلكه با اصل تحزب و جنبش ملي آزادي خواهي ايران، سر دشمني دارد و اين بار به پشتوانه‌ي قدرت مبتني بر مثلث نظامي- مالي - امنيتي بدون هرگونه تعارفي، به حذف رقيبان پرداخته است.
عملكرد نهضت آزادي ايران پس از انقلاب اسلامي نشان از آن دارد كه راهبرد اصلي اين حزب برای حضور در عرصه ها‌ي انتخابات، « تقویت فرآیند دموکراسی » بوده و از اين رو همواره عرصه انتخابات را فرصتی برای پیگیری این راهبرد قلمداد کرده است. اين حزب ديرپا، با تكيه بر مشي مبارزه‌ي اصلاح‌طلبانه، قانوني و علني، همواره تا حد امکان در عرصه‌ي انتخابات حضور داشته و تا آنجا که ظرفیت دموکراتیک نظام سیاسی و رفتار حاكميت اجازه داده است، این حضور را به « مشارکت در انتخابات » نزدیک کرده است. متاسفانه، در انتخابات پيش رو، این ظرفیت دموکراتیک نسبت به گذشته چنان کاهش يافته است که در تحلیل اولیه امکان هرگونه مشارکت اثر بخش از احزاب دموکراسی‌خواه سلب شده است.
نهضت آزادی ایران حضور و مشاركت در انتخابات گوناگون را حق خود و آحاد ملت ايران بر مي‌شمارد و در عمل نيز علاقه‌منديش به برخورداري از اين حق را بارها نشان داده است. از همين رو، حضورش را درعرصه انتخابات كنوني با نام نویسی نامزد ها رسمیت بخشید و تعدادي از اعضای این حزب در تهران و شهرستانها برای شرکت در انتخابات ثبت نام كردند. البته بديهي است كه نهضت آزادی ایران، همچون سایر گروه‌های سیاسی، شناخت روشني از رفتار شورای نگهبان داشته و رد گسترده صلاحیت‌ها را دور از انتظار نمی‌دانست. اما، این شناخت دلیلی برای خودداري از نام نويسي براي انتخابات نبوده است. نهضت آزادي ايران هیچ‌گاه داوطلبانه حقوقش را ترک نکرده است و چنين باور دارد و می‌داند که پذیرش ظلم از اعمال ظلم بدتر است.
حال، با نگاهی به فرایند پيموده شده در انتخابات كنوني، متوجه می شویم که رفتار حکومت در رد گسترده و بی‌سابقه‌ي صلاحیت نامزدهاي اصلاح‌طلبان و سپس تایید صلاحیت معدودي از چهره‌هاي كم‌تر شناخته شده و غير حزبي کاملا برنامه‌ریزی شده بوده و با اهداف سیاسی خاصي صورت پذيرفته است. متاسفانه، برخلاف کشورهای دموکراتیک، که انتخابات را فرصتی برای بسط دموکراسی و تقویت همبستگی ملی می‌پندارند، تماميت‌خواهان حاكم در جمهوری اسلامی ايران انتخابات را به عنوان فرصتی برای سرکوب و حذف مخالفان و منتقدان تلقی می‌کنند. به اين نكته بايد توجه داشت كه حاكميت تماميت‌خواه، گروه‌های اصلاح‌طلب را در وضعیتی قرار داده است که گزينش هر يك از تاکتیک‌های شرکت يا عدم شرکت، صدمات سیاسی و اجتماعی گوناگونی را متوجه این احزاب خواهد كرد. این تنها بخشی از برنامه چند وجهی برای حذف بنیادین اصلاح‌طلبان از عرصه سیاسی است. درنتیجه، در انتخابات پیش رو، تنها در نظر گرفتن موارد غیررقابتی و غیرآزاد بودن انتخابات در سنجش میزان تقویت فرآیند دموکراسی مفید نيست و بسیاری از « ملاحظات عملی » نیز باید از سوی گروه‌های سیاسی مورد توجه قرار گيرد. تمام این ملاحظات نظری و عملی دررويارويي با برنامه امنیتی و چند وجهی حاكمان تماميت‌خواه باعث شده است که برخی از گروه‌های اصلاح‌طلب با قرار گرفتن در وضعیت «نه شرکت ، نه عدم شرکت» در واقع یک تاکتیک میانه به عنوان « مشارکت محدود » را انتخاب كنند. از نظر این گروه‌ها این گزينه تنها راه گذار از شرايط دشوار كنوني بوده است.
فعالان سیاسی باید در نظر داشته باشند که این انتخابات به همان اندازه چند لايه و پیچیده است که انتخابات پيشين ریاست جمهوری چنین بود. در واقع، انتخابات دور هشتم مجلس شورای اسلامی روی دیگر سکه انتخابات دور نهم ریاست جمهوری است.
به موجب اصول قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران ، مفاد اعلاميه‌ي جهاني حقوق بشر و تعهداتي كه نظام جمهوري اسلامي در عرصه‌ي بين‌المللي پذيرفته است، " مشاركت در انتخابات گوناگون و تلاش براي دستيابي به قدرت سياسي "1 نه تنها از جمله حقوق سياسي و شهروندي آحاد ملت و احزاب و گروه‌هاي سياسي است كه بخشي از حقوق انساني افراد محسوب مي‌شود. سلب اين حقوق از ملت در حكم نقض آزادي‌ها و حاكميت ملت است كه در نهايت به تضعيف حاكميت ملي و استقلال سرزمين ايران منجر خواهد شد. از اين رو، يادآور می شويم كه جمهوري اسلامي نظامي برآمده از انقلاب اصيل و مردمي 1357 است وفقدان دو آرمان آزادي و استقلال آن را در معرض استحاله و بي‌هويتي قرار خواهد داد و هشدار مي‌دهيم كه تماميت‌خواهي بزرگ‌ترين ضربه را بر اين پيكره وارد خواهد كرد.
در حال حاضر، به لحاظ سنجش معیارهای انتخابات آزاد، سالم، رقابتی و عادلانه، نهضت آزادی ایران انتخابات دوره هشتم مجلس را تاسف‌بار ارزیابی مي‌كند. در شرايطي كه امكان عرضه ي ليست‌هاي كامل براي اصلاح‌طلبان دربيشتر حوزه‌ها وجود ندارد و مجموعه‌ي گزارشها، بيان‌گر آن است كه سرنوشت نزديك به دويست كرسي مجلس از پيش تعيين شده است، در حدود شصت حوزه نيز رقابت اصلي بين افرادي از جريان محافظه كارخواهد بود و در برخي از حوزه‌ها صلاحیت چند نامزد اصلاح طلب با هدف شکستن آراي آنان به وسيله خودشان تایید شده است، تنها نمايندگاني به حال مجلس و ملت ايران مفيد خواهند بود كه به سوگندي كه ياد خواهند كرد، پاي‌بند بوده، منش و روشي چون شهيد مدرس، دكتر مصدق و مهندس بازرگان در مجالس پيشين را برگزينند. مشي و عملكرد نمايندگاني نظير زنده‌ياد احمد بورقاني و حجت الاسلام والمسلمين حسين انصاري راد در مجلس ششم آتش اين اميد را پايدار مي‌دارد كه اگرچه مصدق‌ها، مدرس‌ها و بازرگان‌ها از دنيا رفته‌اند، روش اين بزرگان، كه مبتني بر شهامت و تقواي سياسي بود، همچنان در جامعه‌ي ما وجود دارد و مورد انتظار مردم است.
نهضت آزادی ایران، از آنجا که همواره معتقد به فعالیت جمعی و مشارکتی کلیه اصلاح طلبان و دموکراسی خواهان بوده، هرگونه تقابل، خود محوری و تکروی را مایه‌ي شکست جنبش دموکراسی‌خواهی می‌داند، با وجود مشاهده گزارش موارد پر‌شمار نقض آزادی و سلامت انتخابات و غير رقابتی بودن انتخابات مجلس هشتم در بيشتر حوزه‌ها و با توجه به این که به دلیل رد صلاحیت گسترده‌ي اعضای این حزب و عموم اصلاح‌طلبان پيشرو امکان مشاركت و فعالیت انتخاباتی مؤثر از سوی ایشان در سراسر کشور ممکن ومقدور نيست، به مردم عزیز ایران پیشنهاد می‌کند كه به منظور اعتراض به انتخابات فرمايشي، تنها در حوزه‌هايي كه امكان رقابت مؤثر وجود داشته باشد به نامزدهايي رای دهند که می‌توانند با پيروي از روش و منش مدرس‌ها، مصدق‌ها، بازرگان‌ها و سحابی‌ها، شجاعانه به دفاع از حق حاکمیت ملی و حاکمیت ملت ایران پرداخته، آزادی مردمان را به مال و مقام ناچیز دنیا نفروشند.
نهضت آزادي ايران، ضمن تصريح اين كه انتخابات مجلس هشتم از معيارهاي انتخابات آزاد، سالم و رقابتي فاصله‌ي چشم‌گيري دارد، يادآور مي‌شود كه تشكيل مجلسي كه حاصل اين انتخابات باشد ، علاوه بر آن كه نشان از كوتاهي شوراي نگهبان در انجام وظايف قانوني‌آن و عزم اين نهاد در نقض و محدود ساختن هرچه بيشتر حاكميت ملت دارد، نشانگر هژموني و غلبه‌ي بينش " تماميت‌خواهي " است.
نهضت آزادي ايران تنها مشاركت در انتخابات حوزه‌هايي را كه در آن‌ها امكان رقابت مؤثر وجود دارد براي استمرار فرآيند دمكراسي مفيد مي‌داند و در آستانه‌ي سال نو از خداوند عليم و حكيم براي هم ميهنان عزيز صبر و تلاش بيش از پيش در راستاي تحقق حقوق اساسي ملت ايران آرزو مي‌كند. والعاقبه للمتقين.
نهضت آزادي ايران
پانوشت:
نقل مضموني ماده‌ي 21 اعلاميه‌ي جهاني حقوق بشر
.gif)
No comments:
Post a Comment